Van een gemeentelijke zelfbewoningsplicht of opkoopbescherming is geen sprake bij het Zandkasteel, aldus wethouder Reinier van Dantzig in een brief aan de gemeenteraad. Kort geleden maakten Wonam en Zadelhoff bekend dat de 160 koopwoningen van het transformatieproject wegens gebrek aan belangstelling worden omgezet naar huur. Dit bericht trok veel aandacht. De verkopende partij weet het gebrek aan belangstelling ook aan de zelfbewoningsplicht. Dit zou potentiële kopers afschrikken. Nu blijkt die plicht niet te bestaan, althans niet door de gemeente opgelegd.
Het Zandkasteel is een monumentaal gebouw in Amsterdam Zuidoost, bekend door de 'organische' architectuur van Alberts en Van Huut. Het voormalige bankgebouw is door Wonam en Zadelhoff op spectaculaire wijze herontwikkeld tot een multifunctioneel gebouw met in totaal 262 appartementen. 160 appartementen werden in september te koop gezet, maar uiteindelijk bleek een klein aantal geïnteresseerden bereid een koopcontract te tekenen. Begin december werd daarom het hele project omgezet van koop naar huur.
Kopersstaking?
Staat dit model voor een omslag in de woningmarkt? Duidelijk is dat de woningen te laat op de markt zijn gekomen voor een soepele verkoop. Kopers worden inmiddels ontmoedigd door de opgelopen hypotheekrente en het negatieve marktsentiment. Maar volgens ontwikkelaar en co-eigenaar Zadelhoff verjoeg ook de zelfbewoningsplicht jonge kopers: ‘Die willen juist flexibel kunnen omgaan met hun woning, bijvoorbeeld als zij elders een nieuwe baan krijgen,’ aldus directeur Martine Gründemann in de Volkskrant.
Van een gemeentelijke zelfbewoningsplicht blijkt bij dit project echter geen sprake, aldus de wethouder. En als de verkopende partij die zelf heeft geïntroduceerd, laat die methode volgens wethouder Van Dantzig zien dat die goed werkt: "De zelfbewoningsplicht en het opkoopverbod is bedoeld voor starters op de woningmarkt, niet voor startende beleggers." Blijft de vraag waarom er geen sprake was van de opkoopbescherming; die geldt in Amsterdam vanaf april voor woningen tot 512.000 euro. De koopprijzen in het Zandkasteel startten onder de 300.000 euro.
De vraagprijzen per vierkante meter lagen overigens voor Zuidoost behoorlijk hoog. Daarbij zorgt het bijzondere ontwerp voor beperkingen zoals (kleine) ramen op vreemde plekken en het ontbreken van buitenruimte.